Khu Tập Thể Quân Giới Những Năm 50 - Chương 81

Việc chào mời bán bếp trong hàng ngũ cán bộ nhất định sẽ có đầu ra. Ngay cả nhà Mục Lan cũng phải mua ít nhất hai cái.

“Tiểu Diệp này, công tác vận động hồi hương tạm thời giao cho Triệu Nhị Hạ làm. Đang lúc đầu đông, chính là mùa cao điểm bán bếp than, cháu cứ lo mở xưởng trước đã!”

“Để cháu phụ trách lập xưởng ạ?” Diệp Mãn Chi hoang mang: “Cháu đã làm bao giờ đâu.” Cô đến kinh nghiệm làm việc ở nhà máy còn chẳng có, nói gì đến chuyện đứng ra lập xưởng?

“Kinh nghiệm công tác đều từ không đến có mà ra cả, cháu cứ mạnh dạn mà làm, tranh thủ sớm ngày đưa vào sản xuất.”

Sau khi tiếp nhận nhiệm vụ lập xưởng, Diệp Mãn Chi thực sự đã căng thẳng mất nửa ngày, không ngờ lãnh đạo lại giao một nhiệm vụ quan trọng như vậy cho mình phụ trách. Thế nhưng, nửa ngày sau, cô đã lấy lại được bình tĩnh. Lập công xưởng, trong mắt người bình thường có lẽ là chuyện lớn tày trời, nhưng đặt ở Ủy ban đường phố thì thực sự chẳng thấm vào đâu.

Xưởng và xưởng cũng có chỗ khác nhau. Có những nhà máy công nhân viên lên đến hàng vạn người, diện tích chiếm đất ngang ngửa một thị trấn nhỏ, ví dụ như Nhà máy 856. Lại có những cái xưởng số công nhân chỉ đếm trên đầu ngón tay, lấy ngõ hẻm làm phân xưởng, ví dụ như cái xưởng bếp than mà cô sắp mở đây.

Sau khi cân bằng được tâm lý, Diệp Mãn Chi về nhà thông báo tin mình sắp lập xưởng đầu tiên.

“Lai Nha, con sắp làm giám đốc xưởng à?” Thẩm Lượng Muội kinh ngạc hỏi.

“Con chỉ tạm thời kiêm nhiệm thôi, đợi xưởng đi vào quỹ đạo rồi thì sẽ bổ nhiệm một giám đốc chính thức.” Diệp Mãn Chi không dám nổ, vì hiện tại cả xưởng mới có mỗi mình cô, chẳng có gì để khoe khoang cả.

“Thế xưởng các con có tuyển công nhân không?” Thẩm Lượng Muội vội hỏi: “Có thể cho anh tư của con vào xưởng làm việc không?”

“Được ạ, nhưng chẳng phải bố bảo để anh tư vào Ban kiến thiết làm công nhân xây dựng sao?”

Thẩm Lượng Muội bĩu môi, không nói năng gì nữa. Diệp Mãn Chi nhận ra có điều bất ổn, đặt chiếc khăn len đang đan dở xuống, ngẩng đầu hỏi: “Anh tư lại làm sao thế ạ? Anh ấy không muốn làm công nhân xây dựng à?”

Thường Nguyệt Nga thở dài nói: “Anh tư con chẳng phải vì tụ tập đ.á.n.h bạc mà bị bộ phận bảo vệ bắt đó sao. Tuy không để lại tiền án bên phía công an, nhưng lãnh đạo nhà máy đã đ.á.n.h tiếng rồi, 17 người tham gia đ.á.n.h bạc đó, Nhà máy 856 vĩnh viễn không bao giờ tuyển dụng.”

Vì chuyện này mà hôm qua ông Diệp lại lôi thằng tư ra đ.á.n.h cho một trận.

Diệp Mãn Chi đồng cảm nhìn anh tư: “Không vào được 856 thì có thể đi đơn vị khác. Anh, anh có muốn đến xưởng bếp than của em làm không? Đề cử người tài không né người thân, em giữ cho anh một suất.”

Anh tư hỏi trước: “Cái xưởng đó của cô tính chất gì? Quốc doanh hay tập thể?”

“Quốc doanh hay tập thể thì cũng không chậm lương của anh đâu, anh hỏi nhiều thế làm gì?”

“Lương xưởng tập thể thấp hơn quốc doanh, lại không có bảo hộ lao động với chế độ khám chữa bệnh miễn phí,” Anh tư kén chọn, “Chút lương ở xưởng tập thể đó chắc gì đã bằng số tiền hiện tại tôi kiếm được. Thay vì vào xưởng bán sức lao động, thà tôi ở nhà lo cho mấy con chim con cá của tôi còn hơn.”

Diệp Mãn Chi lười chẳng buồn tiếp lời: “Anh không đi thì thôi, vừa hay tiết kiệm được một suất cho xưởng, cư dân trong khu phố muốn vào làm đầy ra đấy.”

Anh tư coi thường doanh nghiệp tập thể, nhưng lời anh ta cũng nhắc nhở Diệp Mãn Chi. Hiện tại cô vẫn là "tướng không quân", vừa không người, vừa không tiền, tính chất doanh nghiệp cũng chưa rõ ràng. Nếu do Ủy ban đường phố đầu tư lập xưởng thì đó là chế độ sở hữu toàn dân, tức là quốc doanh. Còn nếu do cư dân góp vốn thì là tập thể.

Hôm sau đi làm, cô đề đạt chuyện này với Trương Cần Giản, chi bằng Ủy ban đường phố bỏ ra ít tiền để biến xưởng thành quốc doanh. Trương Cần Giản không từ chối ngay. Ông cảm thấy bếp than tổ ong chắc là kiếm được tiền, nếu Ủy ban đầu tư thì lợi nhuận nộp lên cũng sẽ cao hơn một chút. Thế là, ông mở quỹ đen, "vắt chày ra nước" duyệt cho Diệp Mãn Chi năm đồng bạc làm vốn lập xưởng.

Diệp Mãn Chi cầm năm tờ một đồng, ngẩn người hồi lâu mới hoàn hồn: “Chủ nhiệm, vốn lập xưởng chỉ có năm đồng thôi ạ?” Một cái xưởng quốc doanh mà vốn có năm đồng, nói ra chắc người ta cười rụng răng mất.

“Giai đoạn tay trắng dựng cơ đồ thì đừng có đòi hỏi quá nhiều, cố gắng đầu tư ít thu lời nhiều.” Trương Cần Giản tính toán từng khoản giúp cô: “Nguyên liệu sản xuất bếp về cơ bản đều có thể ký nợ, tháng đầu tiên chỗ cần dùng đến tiền chỉ có tiền thuê nhà xưởng và phí vận chuyển đất sét. Chỉ cần cháu bán được bếp, sau khi thu hồi vốn thì tháng thứ hai sẽ dễ thở thôi.”

Đây là kinh nghiệm quý báu mà ông đúc kết được sau khi làm sập tiệm ba cái xưởng tập thể. Diệp Mãn Chi cảm thấy vẫn có thể nghe theo được. Thế là sau khi chấp nhận sự thật vốn ban đầu chỉ có năm đồng, cô đến trạm công thương đường phố làm đăng ký, rồi chuẩn bị bắt tay vào tuyển dụng.

Dù ý tưởng lập xưởng bắt nguồn từ công tác vận động hồi hương, nhưng khi tổ chức tuyển dụng thì không thể chỉ tuyển công nhân có hộ khẩu nông thôn. Về mặt này, bất kể hộ khẩu thành thị hay nông thôn, bất kể nam hay nữ, về nguyên tắc đều phải đối xử bình đẳng. Vì vậy, sau khi bàn bạc với chủ nhiệm Mục, cô dán một tờ thông báo tuyển dụng ngoài sân Ủy ban đường phố. 

QUY CHẾ TUYỂN DỤNG XƯỞNG BẾP THAN QUỐC DOANH QUANG MINH

【Do nhu cầu phát triển sản xuất và xây dựng chủ nghĩa xã hội, để phục vụ nhân dân tốt hơn, xưởng chúng tôi nay hướng ra xã hội tuyển dụng một đợt công nhân viên mới.】

Phạm vi tuyển dụng: Cư dân phố Quang Minh (không giới hạn hộ khẩu, nhưng phải có nơi ở cố định tại phố Quang Minh).

Loại hình công việc và chỉ tiêu: Công nhân sản xuất công nghiệp (đúc bếp), nam 03 người, nữ 03 người.

Điều kiện tuyển dụng: Ủng hộ sự lãnh đạo của Đảng, yêu Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, tuân thủ pháp luật, phục tùng sự phân công của tổ chức. Bản thân có lịch sử trong sạch, cần có giấy chứng nhận của đơn vị cũ hoặc Ủy ban đường phố (xã, trấn) nơi cư trú.

Trình độ học vấn: Không giới hạn (trong cùng điều kiện, ưu tiên người có thành phần gia đình tốt, ưu tiên người tự túc công cụ sản xuất).

Độ tuổi: Dưới 45 tuổi (thợ rèn, thợ gò, thợ nề và người có kinh nghiệm làm bếp than có thể nới lỏng yêu cầu).

Yêu cầu khác: Cần cù chịu khó, sức khỏe tốt, phải qua kiểm tra sức khỏe tại trạm y tế đường phố. Sau khi vào xưởng nửa năm nếu phát hiện bệnh mãn tính sẽ bị trả về đơn vị cũ (không phải bệnh phát sinh tại xưởng). Không phân biệt nam nữ, kết hôn hay chưa.

Lưu ý: Sau khi trúng tuyển phải phục tùng sự phân công. Xưởng sẽ căn cứ nhu cầu sản xuất kết hợp nguyện vọng cá nhân để phân công việc cụ thể, lấy nhu cầu sản xuất làm trọng tâm.

Sau khi dán thông báo, Diệp Mãn Chi chạy ngay về văn phòng, vừa hơ lửa bên lò vừa ngó chừng ra cổng lớn, đề phòng có ai xé mất tờ thông báo. Tin tức dán ra chưa đầy một tiếng đã có cư dân vào hỏi thăm. Một phần là người không biết chữ vào hỏi xem dán cái gì, phần còn lại là hỏi thăm tình hình tuyển dụng.

Mấy người mới ở Ủy ban đều là lần đầu được chứng kiến cảnh tuyển công nhân, hễ có người vào là vểnh tai lên nghe ngóng. Diệp Mãn Chi trước đây toàn là người đi xin việc, lần đầu phụ trách tuyển dụng khiến lòng bàn tay cô toát mồ hôi hột. Đừng nhìn điều kiện tuyển dụng viết phức tạp, thực ra cô chẳng đặt ra ngưỡng cửa nào cho người ứng tuyển cả. Cái "ngưỡng" thực sự cô lại chẳng viết vào thông báo.

Ba người ứng tuyển đầu tiên đều là người nhà trong khu tập thể quân giới, hoàn toàn phù hợp điều kiện, chỉ cần khám sức khỏe không vấn đề gì là có thể ưu tiên nhận vào. Nhưng Diệp Mãn Chi không dám hứa chắc, chỉ bảo họ để lại địa chỉ nhà, kết quả trúng tuyển sẽ thông báo sau.

Người thứ tư vào ứng tuyển là Quách Nhị Ni, điều kiện cũng tương đương ba người trước, Diệp Mãn Chi cũng đối xử như những người khác, bảo cô ấy để lại địa chỉ chờ thông báo. Tuy nhiên, Quách Nhị Ni đã tìm việc bấy lâu không thành, khó khăn lắm mới gặp được một cơ hội ngay cửa nhà mà không hạn chế hộ khẩu, học vấn hay giới tính, sao cô ấy có thể dễ dàng từ bỏ! Cô ấy gần đây đã rút ra kinh nghiệm rồi, "về nhà chờ thông báo" cơ bản nghĩa là "hết hy vọng".

“Cán bộ Tiểu Diệp, cô xem thể hình tôi tốt thế này, việc nặng việc bẩn đều làm được, hơn nữa tôi xuất thân bần nông, đi làm còn có thể tự mang theo búa và kéo. Thông báo chẳng phải nói ưu tiên người thành phần tốt và tự túc công cụ đó sao? Cô còn gì không hài lòng? Tại sao không thể nhận tôi luôn?”

Diệp Mãn Chi học theo giọng điệu của Trương Cần Giản nói lời khách sáo: “Xưởng cần cân nhắc tổng hợp tình hình của mọi người.”

“Cân nhắc tổng hợp phương diện nào cơ?” Quách Nhị Ni không chịu bỏ cuộc: “Cô cứ nói ra đi để tôi còn nỗ lực.”

Diệp Mãn Chi cười nói: “Được rồi, tôi nói cho chị biết cũng được. Xưởng bếp than Quang Minh chúng ta là xưởng mới lập, tuy là đơn vị quốc doanh do đường phố tổ chức, nhưng giai đoạn tay trắng dựng cơ đồ này có nhiều thứ vẫn chưa chuẩn bị xong. Ví dụ như một số công cụ sản xuất, và cả phân xưởng sản xuất nữa.”

Quách Nhị Ni hỏi thẳng vào vấn đề: “Cán bộ Tiểu Diệp, xưởng mình đến nhà xưởng cũng không có à?”

“Xưởng mới lập mà, đến công nhân còn chưa có, nói gì đến nhà xưởng,” Diệp Mãn Chi giả vờ bình tĩnh, dùng giọng điệu thản nhiên nói: “Giai đoạn khởi đầu không cần mặt bằng quá lớn, tốt nhất là có thể thuê lại sân vườn nhà công nhân, chúng ta có thể trả một ít phí thuê mặt bằng thích hợp.”

Vốn lập xưởng chỉ có năm đồng, cô không thể dùng hết vào việc thuê mặt bằng được. Tốt nhất là giống như tổ dán hộp giấy hay tổ may vá, hoàn thành nhiệm vụ sản xuất ngay tại nhà một thành viên nào đó.

Quách Nhị Ni suy nghĩ một lát rồi xác nhận: “Cán bộ Tiểu Diệp, nếu tôi tìm được mặt bằng cho cô, xưởng có thể nhận tôi không?”

“Được, chị là người phụ nữ thứ hai đến đăng ký.”

“Thế thì được, cán bộ Tiểu Diệp, cô cứ đăng ký tên tôi vào trước, tôi đi tìm mặt bằng giúp cô ngay đây!”

Thấy cô gật đầu, Quách Nhị Ni đẩy cửa lao thẳng ra ngoài trời tuyết.

“Cái chị Quách Nhị Ni này đi đâu tìm mặt bằng cho cô được nhỉ?” Lưu Kim Bảo rướn cổ nhìn ra ngoài: “Chồng chị ta sắp được thả ra chưa?”

“Nghe bên đồn công an nói Triệu Quốc Đống đã thụ hình đủ ba tháng, tuần trước đã ra rồi.”

“Chẳng trách chị ta sốt ruột, Triệu Quốc Đống từng vào trại tạm giam, không biết Nhà máy 856 sẽ xử lý anh ta thế nào. Ngộ nhỡ bị đuổi việc thì tám phần mười căn nhà đó phải trả lại cho nhà máy. Quách Nhị Ni vừa phải tìm việc, vừa phải tìm nhà, không dễ dàng gì đâu!”

“Chị Quách cũng tháo vát lắm,” Diệp Mãn Chi cười nói: “Tôi thấy chị ấy dù có rời khỏi khu tập thể quân giới thì vẫn sống tốt thôi.”

Quách Nhị Ni đi nhanh về cũng nhanh, chưa đầy ba khắc đồng hồ đã lôi về một người phụ nữ trung niên mặc áo bông rách rưới.